Zwart/wit omkeer ontwikkelproces

Op deze pagina krijg je een eenvoudige uitleg over het ontwikkelen van zwart/wit omkeersuper8-films.

Het recept dat ik toon is relatief eenvoudig, maar als je zelf aan de slag gaat met deze chemie is dat jou keuze en ben je daar zelf verantwoordelijk voor. Wees heel voorzichtig en denk aan je gezondheid. Als je hulp nodig hebt kun je me altijd mailen.

D-I-Y of in gewoon Nederlands zelf je films ontwikkelen heeft veel voordelen, en als je goed te werk gaat levert het prima beelden op. Het is leuk en spannend om te doen, maar het gaat niet 1-2-3 vanzelf. Laten we beginnen met het principe van het omkeer ontwikkel proces.

Principe van de omkeer ontwikkeling

De belichting
De lichtgevoelige emulsie wordt belicht met een camera en vormt een zogenaamd latent beeld.

principe-1

Eerste ontwikkeling.
Door het ontwikkelen wordt het latente beeld omgezet in een zichtbaar negatief beeld. Het onbelichte en nog lichtgevoelige halogeenzilver blijft in de emulsielaag achter.

Bleken en verhelderen.
Het negatieve (ontwikkelde) zilverbeeld wordt in een stof omgezet die in water oplosbaar is, en wordt vervolgens uit de laag verwijderd. Het verhelderingsbad verwijdert uitsluitend de gele kleur die de gelatine door het bleekbad heeft gekregen.

Herbelichting.
De film word m.b.v. een lamp diffuus belicht. In de nog aanwezige halogeenzilverkristallen ontstaan ontwikkelingskiemen, een latent beeld dat ontwikkeld kan worden.

Tweede ontwikkeling.
Het latente positieve beeld wordt zichtbaar door ontwikkeling. Om geen onontwikkeld halogeenzilver achter te laten moet je nog fixeren voor de zekerheid.

tekeningen uit ‘Principes van de fototechniek deel 1’

Bij de normale negatiefontwikkeling wordt het belichte halogeenzilver tot zilver gereduceerd en wordt het onbelichte en daardoor niet ontwikkelde halogeenzilver in het fixeerbad en de eindspoeling verwijderd. Het negatief bestaat uit zwart zilver op de belichte plekken. Bij het omkeerproces wordt na de eerste ontwikkeling een andere weg gevolgd.

UPB-1A tank
Russische ontwikkeltank

Als je een ontwikkeltank tot je beschikking hebt kun je met deze ontwikkeltabel aan de slag. Alle tijden en temperaturen zijn goed voor een start. Met dit systeem krijg je prima beeld. Als je wilt gaan experimenteren is het handig om telkens maar een stap te veranderen. Anders weet je niet wat het resultaat is van een bepaalde aanpassing. Als je verder leest op het internet zal je meer tabellen tegenkomen. Eigenlijk zegt dit dat er veel mogelijkheden zijn om je super8 te ontwikkelen, en dat is ook zo! Maak je eigen systeem!

Ontwikkeltijden tabel voor z/w omkeer

1e ontwikkelaar6minuten
spoelen met water2minuten
bleekbad2minuten
spoelen met water2minuten
verhelderingsbad2minuten
spoelen met water2minuten
herbelichting (500W op 1 meter)1minuut
2e ontwikkelaar3minuten
spoelen met water2minuten
fixeren4minuten
spoelen met water10minuten
film drogen
Gebruik deze tabel als startpunt.

En dan volgt hier een chemisch recept voor het ontwikkelen van zwart/wit omkeer super8 film (of elk ander formaat). Werk in een goede omgeving, voorzien van ventilatie en maak geen fotochemie aan in je keuken.

Benodigde chemicaliën voor z/w omkeer

De eerste ontwikkelaarDokumol (1+9) van Tetenal of Dukulith (1+3) deze geeft een groter contrast.
Het bleekbad maak je vanKaliumdichromaat K2Cr207 (DIT IS ZEER GIFTIG) los voor 1 liter: 10gram op in 400ml warm water hierna los je apart: 10ml Zwavelzuur 96% H2SO4 (EEN BIJTENDE VLOEISTOF) op in 400ml koud water. Let er op dat je NOOIT water aan zwavelzuur toevoegt dit is EXPLOSIEF! Draag beschermende kleding. Voeg de twee oplossingen bij elkaar en vul het aan totdat je 1 liter hebt voor gebruik.
Het verhelderingsbadNatriumsulfiet Na2SO3 (LICHT GIFTIG) los voor 1 liter 40gram op in warm water.
Tweede ontwikkelaar
Vaak gebruikt men de eerste ontwikkelaar nadat deze verzwakt is, maar je kan ook een andere papierontwikkelaar gebruiken. Advies: maak een aparte 1e en 2e ontwikkelaar aan. Dat voorkomt vervuiling.
FixeerElke gewone film/papier fixeer voldoet. Gebruik dit volgens de aanwijzing op de verpakking.
Basisrecept voor het ontwikkelen van zwart/wit omkeer films. Gebruik je verstand.

Waarschuwing & disclaimer

waarschuwing
waarschuwing op een fles ontwikkelaar

Wees heel voorzichtig met het aanmaken van het bleek en verhelderingsbad, het zijn chemicaliën die zeer schadelijk zijn voor je gezondheid! Weet waar je mee bezig bent, doe het anders niet! Bij inslikken of huidcontact een arts waarschuwen. Chemicaliën altijd buiten bereik van kinderen bewaren. Het S8RL kan NIET aansprakelijk gesteld worden voor het verkeerd gebruik van bovenstaand recept!

Fotobeurzen

Om een 8mm, super8 of 16mm film te ontwikkelen kun je gebruik maken van Russische ontwikkeltankjes. Tot een tijd terug kon je deze kopen bij meneer Olexandr Kalynychenko, maar ik kom er achter dat zijn website uit de lucht is (iemand een tip?). Nieuwe bronnen zijn eBay en de Fotografica beurs in Hilversum (2 x per jaar) of natuurlijk Marktplaats (staat steeds meer super8 apparatuur). Wees ook niet al te enthousiast met het kopen, controleer vooral bij een ontwikkeltankje of de ontwikkel spiraal wel recht is als je deze rustig rond draait. Succes met ontwikkelen!